Các Cấp Độ Chính Xác Gia Công Cơ Khí Bạn Cần Biết

Gia công cơ khí chính xác là một trong những tiêu chuẩn quan trọng quyết định đến hiệu suất của quá trình gia công cơ khí và chất lượng của sản phẩm. Vậy, độ chính xác gia công cơ khí là gì? Có bao nhiêu cấp độ chính xác trong gia công cơ khí? Bài viết này, ATC Machinery sẽ đi sâu vào tìm hiểu các cấp độ chính xác gia công cơ khí, giúp doanh nghiệp của bạn tối ưu hóa quy trình sản xuất.

Độ Chính Xác Gia Công Cơ Khí Là Gì?

Độ chính xác gia công cơ khí là mức độ gần đúng của các thông số như: kích thước, hình dạng, vị trí và bề mặt hoàn thiện của một chi tiết so với tiêu chuẩn bản vẽ kỹ thuật. Nói cách khác, độ chính xác gia công cơ khí là thước đo khả năng gia công của một quy trình gia công cơ khí chính xác để tạo ra các sản phẩm giống hệt nhau và đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật đã đặt ra.

Độ chính xác gia công cơ khí được thể hiện qua các thông số như dung sai kích thước, dung sai hình học và độ nhám bề mặt. Các thông số này được quy định trong các tiêu chuẩn như ISO.

Tầm Quan Trọng Của Độ Chính Xác Gia Công Cơ Khí

Các cấp độ chính xác gia công cơ khí đóng vai trò then chốt trong sản xuất công nghiệp hiện đại, chúng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm và hiệu suất sản xuất. Dưới đây là một số tầm quan trọng của các cấp độ chính xác gia công cơ khí:

• Chất lượng sản phẩm: Các cấp độ chính xác gia công cơ khí nhằm đảm bảo các chi tiết gia công có thể lắp ráp với nhau một cách hoàn hảo, giảm thiểu ma sát, mài mòn và tăng tuổi thọ sản phẩm.
• Hiệu suất hoạt động: Các chi tiết được gia công chính xác giúp máy móc vận hành trơn tru, giảm thiểu rung động, tiếng ồn và tăng hiệu suất làm việc.
• Tính thẩm mỹ: Sản phẩm có độ chính xác cao thường có bề mặt hoàn thiện đẹp mắt từ đó làm tăng giá trị sản phẩm.
• Tiết kiệm chi phí: Giảm thiểu sai sót, phế phẩm và thời gian chỉnh sửa, giúp tiết kiệm chi phí sản xuất.

Các Cấp Độ Chính Xác Gia Công Cơ Khí

Các cấp độ chính xác gia công cơ khí được phân loại theo các tiêu chuẩn khác nhau, phổ biến nhất là tiêu chuẩn ISO. Theo tiêu chuẩn này, có 20 cấp độ chính xác, từ cấp 01 (chính xác nhất) đến cấp 18 (ít chính xác nhất):

• Cấp độ 01 – 1: Đây là cấp độ siêu chính xác, thường được sử dụng trong sản xuất các chi tiết máy có yêu cầu độ chính xác cực cao như dụng cụ đo lường, thiết bị y tế, linh kiện điện tử,…
• Cấp độ 1 – 5: Cấp độ chính xác cao, thường được sử dụng trong sản xuất các chi tiết máy có yêu cầu độ chính xác cao như ổ trục, bánh răng, trục khuỷu,…
• Cấp độ 6 – 11: Cấp độ chính xác trung bình, thường được sử dụng trong sản xuất các chi tiết máy có yêu cầu độ chính xác trung bình như bu lông, đai ốc, vòng bi,…
• Cấp độ 12 – 18: Cấp độ chính xác thấp, thường được sử dụng trong sản xuất các chi tiết máy có yêu cầu độ chính xác thấp như khung máy, vỏ máy,…

Dung Sai Trong Gia Công Cơ Khí Chính Xác

Dung sai là khoảng giá trị cho phép của một kích thước hoặc một thông số kỹ thuật nào đó. Trong gia công cơ khí, dung sai được sử dụng để xác định độ chính xác của một chi tiết.

Có hai loại dung sai chính:

• Dung sai kích thước: Khoảng giá trị cho phép của một kích thước. Ví dụ, một chi tiết có kích thước danh nghĩa là 10mm và dung sai là ±0.1mm có nghĩa là kích thước thực tế của chi tiết có thể nằm trong khoảng từ 9.9mm đến 10.1mm.
• Dung sai hình học: Khoảng giá trị cho phép của một thông số hình học như độ thẳng, độ phẳng, độ tròn, độ trụ,…

Dung sai được xác định dựa trên các yếu tố như chức năng của chi tiết, vật liệu chế tạo, phương pháp gia công và yêu cầu kỹ thuật của sản phẩm.

Làm Thế Nào Để Đo Chuẩn Xác Độ Chính Xác Trong Gia Công Cơ?

Việc đo lường các cấp độ chính xác gia công cơ khí đòi hỏi phải sử dụng các dụng cụ đo chuyên dụng và các phương pháp đo phù hợp.

Các dụng cụ đo chuyên dụng

• Thước cặp: Dùng để đo kích thước ngoài, kích thước trong và chiều sâu của chi tiết.
• Panme: Dùng để đo kích thước ngoài và kích thước trong của chi tiết với độ chính xác cao hơn thước cặp.
• Đồng hồ so: Dùng để đo độ thẳng, độ phẳng, độ tròn, độ trụ,… của chi tiết.
• Máy đo tọa độ (CMM): Dùng để đo kích thước và hình dạng của chi tiết trong không gian ba chiều với độ chính xác rất cao.

Các phương pháp đo các cấp độ chính xác gia công cơ khí

• Đo trực tiếp: Sử dụng thước cặp, panme, đồng hồ so để đo trực tiếp kích thước và hình dạng của chi tiết.
• Đo gián tiếp: Sử dụng các phương pháp tính toán để xác định kích thước và hình dạng của chi tiết từ các phép đo trực tiếp.
• Đo bằng máy đo tọa độ (CMM): Sử dụng máy CMM để đo kích thước và hình dạng của chi tiết trong không gian ba chiều.

Lưu ý khi đo các cấp độ chính xác gia công cơ khí

• Lựa chọn dụng cụ đo phù hợp với yêu cầu độ chính xác của chi tiết.
• Hiệu chuẩn dụng cụ đo thường xuyên để đảm bảo độ chính xác của phép đo.
• Tuân thủ các quy trình đo lường để đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của kết quả đo.

Ứng Dụng Của Các Cấp Độ Chính Xác

Các cấp độ chính xác gia công cơ khí có ứng dụng đa dạng trong nhiều ngành công nghiệp, đảm bảo chất lượng và hiệu suất sản phẩm. Trong ngành ô tô, độ chính xác cao giúp sản xuất các chi tiết động cơ, hộp số và hệ thống phanh. Ngành hàng không vũ trụ đòi hỏi độ chính xác tuyệt đối cho các chi tiết máy bay, tàu vũ trụ và vệ tinh.

Trong công nghiệp điện tử, các linh kiện và bảng mạch in được gia công tỉ mỉ. Ngành y tế sử dụng độ chính xác cao để sản xuất thiết bị y tế và dụng cụ phẫu thuật. Việc lựa chọn cấp độ chính xác phù hợp là yếu tố then chốt để đảm bảo độ tin cậy và chất lượng sản phẩm.

Các yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Các Cấp Độ Chính Xác Gia Công Cơ Khí

Độ chính xác gia công cơ khí bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm:

• Vật liệu chế tạo: Các vật liệu gia công cơ khí khác nhau sẽ có tính chất cơ học, nhiệt độ và độ co giãn khác nhau, chúng sẽ ảnh hưởng đến khả năng gia công và độ chính xác của chi tiết.
• Phương pháp gia công: Các phương pháp gia công khác nhau cũng có khả năng đạt được độ chính xác khác nhau. Ví dụ, gia công CNC thường có độ chính xác cao hơn gia công thủ công.
• Máy móc thiết bị: Độ chính xác của máy móc thiết bị ảnh hưởng trực tiếp đến độ chính xác của chi tiết gia công.
• Tay nghề công nhân: Tay nghề và kinh nghiệm của công nhân cũng ảnh hưởng đến độ chính xác của sản phẩm.
• Môi trường làm việc: Nhiệt độ, độ ẩm và bụi bẩn trong môi trường làm việc có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của máy móc và dụng cụ đo.

Dụng Cụ Chuyên Dụng Để Đo Độ Chính Xác Gia Công Cơ Khí

Để đo lường độ chính xác gia công cơ khí, các kỹ sư và kỹ thuật viên sử dụng một loạt các dụng cụ chuyên dụng, bao gồm:

• Thước đo: Đây là dụng cụ đo các cấp độ chính xác gia công cơ khí cơ bản nhất, được sử dụng để đo kích thước ngoài, kích thước trong và chiều sâu của chi tiết.
• Panme: Panme cũng là một loại thước đo được sử dụng để đo kích thước ngoài và kích thước trong của chi tiết với độ chính xác cao hơn.
• Đồng hồ so: Đồng hồ so được sử dụng để đo độ lệch của bề mặt so với một mặt phẳng chuẩn. Chúng có thể đo độ phẳng, độ thẳng, độ vuông góc, độ đồng tâm và các thông số hình học khác.
• Máy đo độ nhám bề mặt: Dụng cụ này được sử dụng để đo độ nhám bề mặt của chi tiết. Độ nhám bề mặt là một thông số quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu suất của sản phẩm.
• Máy đo tọa độ (CMM): CMM là dụng cụ đo các cấp độ chính xác gia công cơ khí tiên tiến nhất, có khả năng đo kích thước và hình dạng của chi tiết trong không gian ba chiều với độ chính xác rất cao.

Việc lựa chọn dụng cụ đo phù hợp còn phụ thuộc vào yêu cầu độ chính xác của từng chi tiết cụ thể.

Xem thêm: Nêu quy trình tạo ra sản phẩm cơ khí? [Xem ngay câu trả lời]

Hiểu rõ về các cấp độ chính xác gia công cơ khí và cách đo lường chúng là chìa khóa để sản xuất ra những sản phẩm chất lượng cao và đáp ứng được yêu cầu khắt khe của thị trường. Hy vọng qua bài viết này, ATC Machinery đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về các cấp độ chính xác gia công cơ khí. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại để lại bình luận dưới đây.