Các Phương Pháp Kiểm Tra Mối Hàn Phổ Biến Nhất Hiện Nay

Phương Pháp Kiểm Tra Mối Hàn Không Phá Hủy

Phương pháp không phá hủy là dùng phương pháp vật lý để kiểm tra (bề mặt và bên trong) vật kiểm nhưng không gây hại đến khả năng sử dụng chúng. Các phương pháp kiểm tra mối hàn không phá hủy gồm có:

Quan sát bằng mắt thường

Phương pháp kiểm tra bằng mắt thường là một trong các phương pháp kiểm tra mối hàn đơn giản và dễ thực hiện nhất được nhiều thợ hàn áp dụng. Đây là một trong các phương pháp kiểm tra mối hàn phổ biến nhất sử dụng dụng cụ để loại bỏ lớp gỉ hàn và làm sạch bề mặt cho mối hàn. Tiếp sau đó, người thợ sẽ dùng mắt thường để quan sát và xác định các khuyết tật trên mối hàn.

Mục địch chính của phương pháp sử dụng mắt thường để quan sát các sai sót trên bề mặt mối hàng là để kiểm tra sơ lược mối hàng trước, trong và sau hàn. Ưu điểm của phương pháp kiểm tra mối hàn này là đơn giãn và dễ thực hiện, tuy nhiên phương pháp này chỉ nên áp dụng để tìm kiếm các lỗ hỏng lớn và còn phụ thuộc vào khả năng quan sát của người thực hiện.

Sử dụng kính phóng đại

Phương pháp này sử dụng dụng cụ chuyên dụng là kính phóng đại để quan sát và phát hiện các điểm khuyết trên bề mặt mối hàn. Phương pháp này cũng được ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực gia công cơ khí, và mang lại kết quả khả thi hơn so với phương pháp quan sát mối hàn bằng mắt.

Ưu điểm của phương pháp này cũng là đơn giản, dễ thực hiện, có thể phát hiện các khuyết tật nhỏ trên bề mặt của mối hàn. Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này chỉ phát hiện những lỗ hỏng trên bề mặt ngoài của chi tiết, và có thể bỏ qua các lỗ hỏng nằm ở mặt trong của chi tiết.

Phương pháp siêu âm

Phương pháp kiểm tra mối hàn bằng máy siêu âm là ứng dụng các chùm sóng siêu âm của máy siêu âm để quan sát trạng thái của mối hàn. Phương pháp này mang lại kết quả chính xác và khả thi hơn các phương pháp kiểm tra mối hàn cơ khí truyền thống. Đầu thu và thiết bị hiện sóng phản xạ của máy siêu âm sẽ hiển thị xem các mối hàn có bị khuyết tất hay không.

Ưu nhược điểm của hình thức kiểm tra mối hàn bằng phương pháp siêu âm: 

• Ưu điểm: Dễ thực hiện, phát hiện được các điểm khuyết tật mà mắt thường không thể nhìn được. Kiểm tra các vết nứt, hàn không ngấu, kẹt xỉ, rỗ khí,… hay các thay đổi nhỏ ngay ở vùng ảnh hưởng nhiệt của mối hàn.
• Nhược điểm: Kiểm tra mối hàn bằng phương pháp siêu âm cần trang bị những thiết bị hiện đại và thực hiện bởi những người có chuyên môn.

Tham khảo: Các loại máy gia công CNC chính hãng tại ATC Machinery

Kiểm tra bằng các tia chiếu xạ (X & Gamma)

Kiểm tra bằng chiếu xạ là một trong các phương pháp kiểm tra mối hàn hiệu quả và chính xác nhất được nhiều thợ hàn tin tưởng ứng dụng. Đây là phương pháp dùng bức xạ của tia X hoặc tia Gamma để soi qua toàn bộ chiều dày của mối hàn.

Nguyên tắc kiểm tra bằng tia chiếu xạ

Một phần bức bị hấp thụ, phần cân bằng đi qua vật mẫu, chúng được xác định theo độ dày của vật mẫu. Chiều dày hấp thụ bức xạ bị giảm nếu gặp bất kỳ những khuyết tật nào bên trong. Điều này sẽ phản ánh lê hình ảnh bóng (hay bóng bức xạ). Phương pháp này có thể phát hiện được các lỗi như: nứt, rỗ khí, bọc xỉ, cháy cạnh, hình dạng, lỗi không liên kết, bắn tóe hàn, hàn không thấu.

Ưu nhược điểm khi kiểm tra bằng chiếu xạ

– Ưu điểm: Phương pháp này thực hiện được với các loại vật liệu khác nhau. Bên cạnh đó, nó có độ tin cậy cao, khả năng lưu trữ hồ sơ và hình ảnh lâu dài.

– Nhược điểm: 

• Trong các phương pháp kiểm tra mối hàn không phá hủy thì phương pháp kiểm tra này khá phức tạp.
• Thiết bị chuyên dụng lớn và nặng, chúng cần được cấp phép và chấp nhận sử dụng.
• Yêu cầu cao trong kỹ thuật và độ an toàn khi dùng tia phóng xạ.

Phương pháp thẩm thấu

Nguyên tắc: 

• Phương pháp thẩm thấu là phương pháp phun 1 chất lỏng kiểm tra lên bề mặt của vật liệu cần kiểm tra. Chất lỏng này có khả năng thẩm thấu cao, màu sắc đặc trưng rất dễ phân biệt.
• Các chất thẩm thấu sẽ ngấm và đọng lại ở các khe nứt đến khi có chất chỉ thị màu thì chúng sẽ được nổi rõ lên.
• Kiểm tra mối hàn bằng phương pháp thẩm thấu có thể giúp bạn phát hiện được các vết nứt với kích thước rất nhỏ mà mắt thường không thể thấy được.

Cách thực hiện như sau: 

• Bước 1: Làm sạch bề mặt mối hàn bằng chất làm sạch: mài nhẵn và lau sạch bề mặt.
• Bước 2: Tiến hành phun chất thẩm thấu lên bề mặt mối hàn.
• Bước 3: Sau khoảng 5-10 phút hãy dùng khăn ẩm hoặc giấy hút ẩm lau sạch các chất thẩm thấu trên bề mặt.
• Bước 4: Tiếp tục cho dung dịch hiển thị màu phủ lên bề mặt của mối hàn. Sau khoảng 5-10 phút bạn sẽ thấy rõ hình dạng của khuyết tật. (Bạn có thể làm sạch bề mặt để dễ thấy kết quả hơn).

Ưu nhược điểm: 

• Ưu điểm: Thực hiện dễ dàng, có thể phát hiện được các khuyết tật và vết nứt rất nhỏ. Thêm ưu điểm nữa là tiết kiệm thời gian và chi phí.
• Nhược điểm: Phải sử dụng hóa chất phù hợp và khó khăn hoặc không thể phát hiện được những khuyết tật bên trong của liên kết hàn.

Phương pháp từ tính (MT)

Kiểm tra bằng từ tính (MT) là một trong các phương pháp kiểm tra mối hàn, là cách kiểm tra không phá hủy mối hàn bằng bột từ. Phương pháp này được thực hiện bằng cách cho các vật liệu từ tính có thể phát hiện các khuyết tật hay rạn nứt bề mặt dù cho rất nhỏ.

Các khuyết tật mối hàn có thể hiện đó là:

• Rạn nứt bề mặt ở mối hàn và vùng chịu ảnh hưởng nhiệt.
• Sự nóng chảy không đủ.
• Các rạn nứt ở phía dưới bề mặt (có thể phát hiện độ rộng khe hở tối thiểu khoảng 1mm khi độ sâu tối thiểu 10mm, chiều dài khe hở tối thiểu khoảng 0,2 – 1mm).
• Rỗ xốp lẫn xỉ và độ ngấm mối hàn không đầy đủ.

Cách thực hiện như sau: 

• Bước 1: Vệ sinh sạch bề mặt kiểm tra.
• Bước 2: Sử dụng gông từ để làm nhiễm từ vật liệu cần kiểm tra.
• Bước 3: Phun bột từ lên bề mặt của vật liệu cần kiểm tra.
• Bước 4: Quan sát và kiểm tra các khuyết điểm trên bề mặt bởi mắt thường.

Ưu nhược điểm của phương pháp: 

– Ưu điểm:

• Là một trong các phương pháp kiểm tra mối hàn khá đơn giản với thời gian thực hiện nhanh.
• Chi phí kiểm tra hợp lý.
• Xác định được các bất thường rõ ràng, tìm được lỗi hàn nằm sâu dưới bề mặt đến 1mm.

– Nhược điểm:

• Cần thực hiện với trang bị và những điều kiện tiến hành nhất định.
• Không thể chứng minh được lỗi hàn sâu hơn 1mm trong thể tích của chi tiết.

Điều kiện trước khi sử dụng phương pháp từ tính: 

• Vật kiểm tra cần phải có khả năng dẫn từ (tính chất từ tính, độ từ thẩm mR > 300).
• Bề mặt cần được làm sạch.
• Nhiệt độ kiểm tra trong điều kiện đặc biệt đến 300°C.
• Các lớp phủ không được dày quá 150mm.
• Đối tượng kiểm tra cần phải được từ hóa.

Kiểm tra độ kín của mối hàn

Kiểm tra độ kín bằng áp lực khí

Phương pháp kiểm tra độ kín bằng áp lực khí được thực hiện như sau:

• Bịt kín trước khi kiểm tra.
• Bơm khí vào (không khí hoặc khí trơ) đến khi đạt 1 áp suất nhất định.
• Bôi nước xà phòng lên mặt ngoài của mối hàn khoảng 100g xà phòng/ 1 lít nước.
• Quan sát nơi bị rò rỉ sẽ xuất hiện bong bóng xà phòng nổi lên.

Kiểm tra bằng áp lực nước: 

• Bơm nước vào kết cấu cần kiểm tra, tiếp theo tạo 1 áp suất dư cao hơn áp suất làm việc từ 1,5 – 2 lần và giữ áp suất đó trong 5-6 phút.
• Hạ áp đến áp suất làm việc, sau đó gõ nhẹ xung quanh mối hàn (rộng khoảng 15-20mm). Quan sát xem có hiện tượng bị rò rỉ nước không.
• Lưu ý: Với các kết cấu hở như thùng, bồn chứa thì chỉ cần bơm nước vào và quan sát từ 2-24h xem có bị rò rỉ nước không.

Kiểm tra bằng phương pháp tạo chân không:

Cần chuẩn bị các dụng cụ:

• Máy bơm hút chân không.
• Hộp chân không.
• Đường ống dẫn khí.
• Nước xà phòng.

Quy trình thực hiện như sau:

• Phù nước xà phòng lên trên bề mặt cần kiểm tra.
• Đặt hộp chân không lên (luôn đảm bảo độ kín ở các viền xung quanh buồng).
• Sử dụng bơm hút chân không để hút chân không trong buồng kín.
• Do sự chênh lệch về áp suất, không khí sẽ chui qua các khuyết tật vào buồng thiết kế.
• Quan sát trong hộp chân không, chú ý vị trí khuyết tật theo sự xuất hiện của các bọt khí nổi lên từ lớp bọt của xà phòng.

Xem thêm: Máy tiện CNC chính hãng, giá tốt tại ATC Machinery

Phương Pháp Kiểm Tra Mối Hàn Phá Hủy

Phương pháp kiểm tra mối hàn phá hủy là một trong các phương pháp kiểm tra mối hàn phổ biến nhất hiện nay. Đây là phương pháp tác động cơ học hay hóa học nhằm xác định tính chất cơ học, độ bền và xác định khuyết tật mối hàn.

Kiểm tra cơ tính của mối hàn

Kiểm tra cơ tính của mối hàn là phương pháp kiểm tra mối hàn sử dụng so sánh cơ tính của mối hàn cùng với cơ tính của kim loại cơ bản.

Dựa vào các thông tin về yêu cầu kỹ thuật, khả năng kiểm tra của thiết bị, quy trình hàn áp dụng sẽ tiến hành thử các tác động cơ học như:

• Kiểm tra kéo
• Kiểm tra uốn
• Thử độ dai
• Kiểm tra va đập

Để thử kéo, uốn hoặc các phương pháp thử độ dai va đập,… các mẫu sẽ được cắt ra từ phần kim loại đắp của liên kết hàn và được gia công cơ khí nhằm đạt được những hình dạng và kích thước theo tiêu chuẩn được áp dụng. Các mẫu thử kiểm tra với tác dụng của tải trọng tĩnh hoặc tải trọng động.

Kiểm tra cấu trúc của mối hàn

Phương pháp kiểm tra cấu trúc của mối hàn bao gồm: Kiểm tra thô và kiểm tra cấu trúc tế vi.

• Với kiểm tra thô: Dùng các mẫu thử được cắt ra từ mối hàn, mài bóng và tẩy sạch với dung dịch axit nitric 25. Sử dụng kính lúp hoặc quan sát bằng mắt thường để xác định những khuyết tật của mối hàn.
• Kiểm tra cấu trúc tế vi: Quan sát mẫu thử dưới loại kính lúp có độ phóng đại lớn khoảng 100 – 500 lần. Từ đó có thể xác định 1 cách dễ dàng và chính xác chất lượng kim loại của liên kết hàn.

Ưu Nhược Điểm Của Các Phương Pháp Kiểm Tra Mối Hàn

Dù là phương pháp kiểm tra mối hàn phá hủy hay kiểm tra mối hàn không phá hủy đều có những đặc trưng riêng và sự khác biệt giữa hai phương pháp này là:

Trên đây chúng tôi đã cung cấp các phương pháp kiểm tra mối hàn phổ biến nhất hiện nay. Hy vọng bài viết giúp bạn cập nhật được nhiều kiến thức hữu ích và có giá trị. Xin cảm ơn!

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

CÔNG TY TNHH MÁY CÔNG CỤ ATC

– Địa chỉ: 

• HCM: 55/4E Tiền Lân 1, Bà Điểm, Hóc Môn
• Hà Nội: Thôn Đìa, xã Nam Hồng, huyện Đông Anh

– Hotline: 

• Tư vấn bán hàng: 0902 419 483
• Hỗ trợ kỹ thuật: 0911 122 122

– Website: https://atcmachinery.com/

– Fanpage: https://www.facebook.com/atcmachinery/