Máy CNC đã trở thành một công cụ không thể thiếu trong ngành công nghiệp, góp phần làm nên những sản phẩm chất lượng cao và độ chính xác tuyệt đối. Trong số các yếu tố quan trọng tạo nên hiệu suất làm việc của máy CNC, trục Z đóng vai trò vô cùng quan trọng. Vậy, trục Z máy CNC là gì? Tại sao nó lại có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến quá trình chế tác? Hãy cùng ATC Machinery khám phá những thông tin cơ bản về trục Z máy CNC bạn cần biết trong bài viết dưới đây.

Trục Z máy CNC là gì?

Trục Z máy CNC là trục dùng để chỉ định chuyển động cho trục Z, nó chỉ định vị trí hoặc khoảng cách dọc theo trục Z và đơn vị đo được tính bằng hệ inch hoặc mm. Trường hợp không có dấu thập phân nào được nhập thì chữ số cuối cùng được hệ điều hành CNC mặc định là 1/10000 inch hoặc 1/1000 mm.

Trong máy công cụ CNC, mỗi trục chuyển động được trang bị 1 động cơ Servo thay thế cho cơ cấu tay quay của máy gia công bằng cơ. Một trục chuyển động được xác định như là chuyển động tương đối giữa công cụ cắt và phôi khi gia công. Các trục chính của chuyển động được là các trục X, Y, Z và tạo thành máy gia công theo hệ tọa độ XYZ.

Các ký tự X, Y và Z là các giá trị cho biết vị trí của dụng cụ cắt theo 3 chiều: Chiều X cho chiều ngang, Y cho chiều dọc, Z cho chiều sâu.

Các chiều chuyển động của trục Z máy CNC

Hệ thống các trục tọa độ được xác định dựa theo nguyên tắc bàn tay phải. Cụ thể như sau:

Ngón tay cái là trục X: Trục X chính là trục vuông góc với trục Z. Chiều dương của trục X là chiều dao dịch chuyển hướng từ tay trái sang tay phải và chiều âm của trục X là chiều ngược lại.
Ngón tay trỏ là trục Y: Trục Y chính là trục vuông góc với trục X và Z. Chiều dương của trục Y là chiều hướng từ cổ tay cho đến đầu ngón trỏ và chiều âm ngược lại.
Ngón tay giữa là trục Z: Trục Z trùng với trục chính của máy với chiều dương là dao chạy ra xa bề mặt gia công và chiều âm là chiều dao ăn sâu vào vật liệu.

Ngoài ra, một số máy công cụ CNC cao cấp hơn còn có thêm những trục sau:

Trục A: trục quay quanh trục X.
Trục B: trục quay quanh trục Y.
Trục C: trục quay quanh trục Z.

Trường hợp máy CNC có trục chính cố định và không xoay nghiêng được thì trục Z nằm song song trục chính hoặc chính là đường tâm trục đó.

Nếu trục chính xoay nghiêng được và chỉ có 1 vị trí xoay nghiêng song song với 1 trục tọa độ nào đó thì chính trục tọa độ đó là trục Z.

Trường hợp trục chính xoay nghiêng được song song với nhiều trục tọa độ khác nhau, khi đó trục Z chính là trục vuông góc với bàn kẹp chi tiết chính của máy CNC.

Nếu máy CNC có nhiều trục chính công tác thì chọn 1 trong số đó là trục chính, ưu tiên trục nào có đường tâm vuông góc với bàn kẹp chi tiết.

Nếu máy CNC không có trục chính công tác thì trục Z chính là trục vuông góc với bàn kẹp chi tiết.

Tham khảo ngay: Máy CNC 5 trục và những thông tin chi tiết về sản phẩm

Các mối quan hệ trên trục Z máy CNC

Để có thể hiểu nguyên lý chung về bù chiều dài dao – bù trục Z máy CNC, bạn hãy theo dõi hình minh họa về gá lắp trên máy phay đứng CNC dưới dây:

Hình trên biểu thị sự gá lắp trên máy phay đứng CNC, có chiều từ phía trước máy – phía người vận hành máy CNC.

Cột trục chính được đặt tại vị trí Zero máy, là vị trí chuyển đổi giới hạn đối với hành trình trục Z dương và cần thiết để thay dao tự động trên hầu hết máy phay CNC.

4 kích thước trên đều có thể được xác định dễ dàng, chúng luôn được coi là kích thước đã biết hoặc kích thước cho trước. Và đó là cơ sở để xác lập máy chính xác.

Kích thước A chính là khoảng cách giữa vạch chuẩn dao và đỉnh cắt của dao.
Kích thước B chính là khoảng cách giữa đỉnh cắt của dao và Zo (Zero chương trình của chi tiết).
Kích thước C chính là chiều cao của chi tiết (khoảng cách giữa mặt bàn và Z0 của chi tiết).
Kích thước D là tổng của 3 kích thước được nêu trên (khoảng cách giữa mặt bàn máy và vạch chuẩn dao).

Kích thước D trên hình luôn được biết trước vì đó là khoảng cách được các nhà chế tạo xác định. C (tức chiều cao chi tiết với các khoảng hở) có thể chưa được biết. Tuy nhiên có thể xác định nó dễ dàng khi chuẩn bị gá lắp chi tiết.

A chính là khoảng cách giữa vạch chuẩn dao và đỉnh cắt của dao. Hiện tại vẫn chưa có phương pháp xác định kích thước này, trừ phương pháp đo thực tế.

Hướng dẫn bù trục Z máy CNC

Các lệnh G43, G44 và G49 được dùng để bù chiều dài dao (bù trục Z máy CNC).

Tính năng bù vị trí chỉ áp dụng cho các trục X và Y, không áp dụng cho trục Z. Hầu hết trường hợp, trục Z máy CNC được điều khiển bằng phương pháp bù khác được gọi là bù chiều dài dao.

Cả 3 lệnh đều chỉ áp dụng cho trục Z. G43 G44 chỉ được sử dụng với chỉ số bù được gán từ địa chỉ H. Sau địa chỉ H phải được gán từ 1 đến 3 chữ số. Tùy theo lượng bù khả dụng trong hệ thống.

Mã lệnh	Miêu tả
G43	Bù chiều dài dao dương
G44	Bù chiều dài dao âm
G49	Xóa bù chiều dài dao
H00	Xóa bù chiều dài dao
H	Chọn bù chiều dài dao

Bù chiều dài dao thường được lập trình trong chế độ tuyệt đôi G90. Mục nhập chương trình là lệnh G43 hoặc G44. Tiếp theo đó là vị trí đích trên trục Z máy CNC và chỉ số bù H.

Một số lỗi trục Z máy CNC thường hay mắc phải

Trục Z máy CNC thường mắc phải các lỗi sau:

Lỗi mất bước

Nguyên nhân và cách khắc phục:

Động cơ quá tải do chạy với tốc độ cao: Nên kiểm tra tốc độ cài đặt, tránh để tốc độ tối đa chạy trong thời gian dài rất dễ gây quá tải.
Sử dụng step motor, step chạy quá nhanh nên dẫn đến mất bước: Nên chọn máy công cụ CNC có động cơ Servo nhằm tăng độ ổn định so với động cơ step motor.
Bơm dầu cho máy chưa đúng cách: Nên bảo dưỡng, bảo trì, bơm dầu định kỳ cho máy đúng cách.

Lỗi trục Z máy CNC bị lệch

Sau khoảng thời gian hoạt động, nếu máy CNC có kết cấu các trục không chắc chắn hoặc máy sử dụng động cơ step không đủ momen khi đảo chiều thì rất dễ bị lỗi lệch trục Z. Cách khắc phục là nên cho máy chạy không tải đến khi nào về đúng gốc tọa độ.

Mua máy CNC ở đâu chất lượng tốt, giá cả cạnh tranh nhất?

mua máy cnc ở đâu chất lượng giá cạnh tranh — Máy tiện CNC

Nhắc đến việc mua máy CNC, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến ATC Machinery. Đây là địa chỉ uy tín trong lĩnh vực cung cấp các sản phẩm máy công cụ CNC, được nhiều người tiêu dùng tin tưởng và lựa chọn.

ATC Machinery không chỉ cung cấp các dòng máy CNC chất lượng tốt, mà còn đảm bảo giá cả luôn ở mức cạnh tranh. Chúng tôi nổi tiếng với việc đáp ứng nhu cầu của khách hàng một cách linh hoạt, từ việc cung cấp các giải pháp CNC toàn diện cho đến dịch vụ hậu mãi chu đáo.

Sở hữu một máy CNC từ ATC Machinery, khách hàng không chỉ được hưởng những sản phẩm với chất lượng tốt, mà còn nhận được sự tư vấn nhiệt tình từ đội ngũ nhân viên kỹ thuật giàu kinh nghiệm. Nhờ vậy, khách hàng có thể hoàn toàn yên tâm về quá trình sử dụng và bảo dưỡng máy CNC, đảm bảo máy hoạt động ổn định và kéo dài tuổi thọ. Vì vậy, nếu bạn đang tìm kiếm một địa chỉ mua máy CNC chất lượng và giá cả phải chăng, ATC Machinery chính là sự lựa chọn hàng đầu.

Tóm lại, bài viết trên chúng tôi đã giải đáp Trục Z máy CNC là gì? Đồng thời cung cấp các thông tin cơ bản về trục Z của máy CNC. Để cập nhật thêm các thông tin hữu ích khác mời bạn đón đọc các bài viết tiếp theo tại website của ATC Machinery.